Recensies:

Recensie door Alain Delmotte:

deboekhouding.blogspot.com/2022/04/in-de-natuur-zouden-we-elkaar-verslinden

Recensies:

Met lege handen?

Een debuut in 2015, een derde bundel in 2021 en tussendoor “eventjes” nog een dichtbundel, twee lijvige romans en een boekenweekessay. Je kunt van alles van Marieke Lucas Rijneveld zeggen, maar niet dat hij improductief is. Wat op zich al een geweldige prestatie is, wordt nog eens versterkt door de constante kwaliteit van het werk. Rijneveld is een fenomeen dat vooralsnog onvergelijkbaar is.

Zijn derde bundel, Komijnsplitsers, staat bijna letterlijk op barsten, zo vol van leven en zo bol van taal dat de bundel overvloeit van melk en honing.

Centraal in de bundel staat de onmogelijkheid om jezelf te zijn; er moet constant gevecht gevoerd worden tussen ruw zijn en lief doen ('Geslachtelijke bepaling', blz. 45), tussen het meisje vergeten om de jongen te onthouden ('Altijd dwarsliggen', blz. 74), tussen “over zwichten praten, terwijl je nog steeds bij de vijgen kunt” ('Plukhoogte', blz. 95).

Dat gevecht wordt in verschillende stijlen, vormen en dichtersstemmen gevoerd, waardoor Rijneveld alle registers bespeelt die tot zijn beschikking staan om het gendervraagstuk van de dichter aan de orde te stellen. Het al eerder aangehaalde gedicht 'Geslachtelijke bepaling' begint met deze strofe:

“Trok in plaats van een grijs vest een jongen aan. Zo vaak in de

slobberfase gezeten, dat er weinig postuur overbleef, ik kon voor

alles doorgaan.”

om verderop te concluderen:
 

“Maar mensen hielden niet van grijze vesten. Ze zeiden: onder al die laagjes zit een meisje verscholen”

De buitenwereld is niet in staat of niet genegen om de wens van de “ik” te accepteren laat staan te omarmen:

“In dit land met zijn handenhunker, met zijn

klapzoengemis, met zijn sloddervosachtige

vergetelheid, want wat weten we nog van

gisteren, wat weten we nog van beloftes”

('Gewetenswroeging', blz. 99)

Rijneveld is buitengewoon getalenteerd; het lijkt of de woorden hem toevallen uit een waterval van beelden, associaties, vergelijkingen. Hem lijkt elke uitdaging te groeien tot een feest van woorden.

Dat daarin gevaar schuilt, moge helder zijn: in deze poëzie waart namelijk een woordmonster rond dat zich voedt met jargon uit de jeugd, gelardeerd met ongetwijfeld goedbedoelde wijze lessen over opgroeien, godvruchtigheid en lijdzaam ondergaan.

“Ze zullen het je kwalijk nemen, deze jammerdaad.

Dit geklooi met het stof der aarde, met de rib terug in

Adams lichaam willen plaatsen, het verlangen

om Adam te wórden, de zondeval in je gewrichten.”

('Uit een veelbekroond leven', blz. 40)

Soms steekt het monster de kop op om zijn huidige omgeving te aanschouwen, er commentaar op te leveren en vooral om zich niet in de eigen staart te bijten:

“[...] En soms zullen we de schaafwonden op de

knokkels verzorgen, wij zijn niet van de slag leveren, wel van

overwinningen verwerven. Op deze plek doen we alleen aan

zingen, aan commandoliederen, met de huil hoog in onze kelen.”

('Oorzaken van dwaling', blz. 41)

Maar bovenal toont deze bundel een kwetsbaar mens, die in alles probeert zichzelf te vinden en bang is om met lege handen te staan en zelfs niet te weten welke van haar is, welke van hem.

Wim van Til

Recensies:

Recensie door Alain Delmotte:

deboekhouding.blogspot.com/2022/03/schreeuw-mijn-aarde